ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
![]()
Για πρώτη φορά έχουμε φωτογραφία του χρυσού στεφανιού του Θυρρείου. Την πήραμε από το Αρχαιολογικό δελτίο του 1973 και αφού την σκανάραμε, περάσαμε με χρώμα χρυσού τα μέρη του χρυσού στεφανιού.
Είναι η ιστορία της ανεύρεσης (και κατόπιν της αφάνειας) του αρχαίου στεφανιού στο Θύρρειο. Ολη η ιστορία μέσα από τρείς μαρτυρίες από τους δύο εργάτες που εντόπισαν και ανέσυραν στο φώς το στεφάνι και ένα παιδί που κοιτούσε αμήχανα την ανασκαφή.
Όπως θα διαβάσετε, το στεφάνι "φώναζε" για να το φέρουν στο φώς της ημέρας.
Θα αρχίσουμε με τα γεγονότα που συνέβησαν τρία χρόνια πρίν ανοιχτεί ο τάφος.
Συνεντεύξεις από τους Κώτση Κώστα, Θεοφίλη Κολυβά και Βασίλη Μπεσίρη, στους Λιαροστάθη Γεώργιο (καθηγητή Β'βάθμιας εκπαίδευσης), Νικάκη Επαμεινώνδα (καθηγητή και τέως Διευθυντή Τεχνικού Λυκείου), Ντίνο Στυλιανό (Αναλυτής- προγραμματιστής, Διευθυντής ΙΚΑ).
Περίοδος συνεντεύξεων: από Οκτώβριο 2013 έως Ιανουάριο 2014.
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΧΡΥΣΟ ΣΤΕΦΑΝΙ ΤΟΥ ΘΥΡΡΕΙΟΥ
Μαρτυρίες από τα γεγονότα της ανεύρεσή του
Ιούλιος του 1971
Στο Θύρρειο Ακαρνανίας τοποθετείται ένας αγωγός ύδρευσης στη περιοχή Καλαντζέϊκα (Ντανελέϊκα). Πρόκειται για την συνέχιση ενός έργου υδροδότησης του χωριού από τις πηγές της Κορπής. Το συνεργείο αποτελείται από δυό εργάτες και από τον εκσκαφέα (τσάπα) του Θωμά Λελοβίτη............
Η εργασία τους θα είναι από το κεντρικό δρόμο προς τα δεξιά, εκεί που είναι τα σπίτια τα καλανζέικα (αριστερά) και τα Μπειρέικα (δεξιά). Η διάνοιξη του αύλακα ύδρευσης είναι ένα έργο δύσκολο αφού αυτή η διαδρομή είναι ένα μονοπάτι. Το έργο αρχίζει από τον κεντρικό αγωγό και συνεχίζει προς τα ανατολικά. Όταν η τσάπα αρχίζει να σκάβει λίγο μετά την είσοδο των Καλαντζέων, εκεί οι κουβαδιές της τσάπας βγάζουν παράξενο υλικό.
Η πρώτη κουβαδιά, εκτός από τα χώματα, άφησε πιο δίπλα από το σημείο εκσκαφής, εκτός από το χώμα, και ένα πλατύ επίπεδο κεραμίδι.Κανείς δεν έδωσε σημασία αφού όλο το Θύρρειο καθώς και η περιοχή μέχρι το Παλιονήσι και τη Ρούγα είναι ένα «κεραμιδαριό».
Η δεύτερη κουβαδιά ήταν τέτοια που σταμάτησε το Θωμά στο να δουλεύει. Κατέβηκε από τη τσάπα και είδε το τι είχε βγάλει η δεύτερη κουβαδιά.Ηταν μια πολύ μεγάλη κεραμιδένια πλάκα, γυαλιστερή στην όψη και παρά το μέγεθός της δεν φαίνονταν πουθενά κολλημένα κομμάτια, ήταν μονοκόμματη. Την σήκωσαν από τα χώματα και την καθάρισαν. Τους φάνηκε περίεργο το μονοκόμματο που είχε. Τη κτύπησαν και δεν έσπαγε σε κανένα σημείο, ήταν φανερό ότι δεν ήταν κολλημένες μεταξύ τους άλλες μικρές πλάκες.
Ήταν τόσο σκληρή που δεν έσπαγε. Το μηχάνημα συνέχισε το σκάψιμο και οι κουβαδιές έβγαζαν κομμάτια από το ίδιο κεραμικό. Σε αυτή τη προσπάθεια ακούστηκε ένας ‘ήχος από κτύπημα σε πέτρα. Το σκάψιμο δεν μπορούσε να προχωρήσει. Υπήρχε ένας πέτρινος όγκος, μια μεγάλη όρθια πέτρα, που η βάση της ήταν πολύ βαθιά. Ο Θωμάς την άφησε αφού ήταν σε αρκετό, για το αρδρευτικό αυλάκι, βάθος.
Μετά το σκάψιμο του αυλακιού, οι δυό εργάτες άρχισαν να στρώνουν τον αγωγό ύδρευσης (σωλήνες). Στο σημείο που η τσάπα είχε βρεί τις μεγάλες κεραμιδένιες πλάκες, η βάση του αύλακα δεν ήταν επίπεδη, είχε μια μικρή «καμπούρα». Παρά την ανωμαλία του εδάφους τοποθετήθηκαν οι σωλήνες και σκεπάστηκε ο αύλακας.
Στο χρονικό διάστημα που ακολούθησε, η πίεση που δέχονταν ο καλυμμένος με χώμα αύλακας της ύδρευσης, τόσο από το ίδιο το χώμα, όσο και από αυτοκίνητα που με δυσκολία περνούσαν από το μονοπάτι, έσπασε τον σωλήνα στο σημείο που το έδαφος δεν ήταν επίπεδο, εκεί που υπήρχε η «καμπούρα».
Στο σπάσιμο συντέλεσε και η συγκέντρωση από λιμνάζοντα νερά, τα οποία μαλάκωναν την επιφάνεια του εδάφους, με αποτέλεσμα σε κάθε όχημα που θα περνούσε από εκεί, οι τροχοί του να βυθίζονται στο μαλακό έδαφος και να πιέζουν τον μη επίπεδα τοποθετημένο αγωγό της ύδρευσης. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι τα λιμνάζοντα νερά διοχετεύτηκαν με αγωγούς σε παρακείμενο αύλακα πολύ αργότερα, την περίοδο 2002-2006. Αυτή τη σημείωση την αναφέρουμε για να αποδώσουμε δευτερεύοντα ρόλο στα λιμνάζοντα νερά, στο να σπάσει ο αγωγός και από αυτή τη ζημιά να προσκληθεί αλλουβιακή ροή χωμάτων και να εμφανιστεί ο ασύλητος αρχαίος τάφος.
Το σπάσιμο έγινε αντιληπτό από την ύγρανση της περιοχής και το μερικό βούλιασμα του χώματος, ακόμα και σε περιόδους που δεν υπήρχαν τα παρακείμενα λιμνάζοντα νερά. Μετά από καιρό, ήλθε η ώρα της επισκευής της σπασμένης σωλήνας ύδρευσης.
ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ: Το αρχαίο χρυσό στεφάνι του Θυρρείου (Μέρος δεύτερο)
Δείτε το 2ο μέρος της έρευνας - μαρτυρίες από τα γεγονότα της ανεύρεσης του χρυσού στεφανιού στο Θύρρειο. Διάβασέ το και άφησε τις αισθήσεις σου να διαβούν στα πίσω χρόνια. Δες τον κατάλογο με όσα περιείχε ο αρχαίος τάφος, ο ασύλητος τάφος. Στα χωριά βλέπουμε να βάζουν μέσα στο φέρετρο του προσφιλούς συγγενή, ότι είχε αγαπημένο στη ζωή, ότι κρίνει ο κάθε ζωντανός ότι πρέπει να πάρει μαζί του ο νεκρός.
Διαβάζοντας όλα αυτά τα αντικείμενα, θυμήθηκα τη μάνα μου,που όταν ήταν κοπέλα είχε πεθάνει στη γέννα η μεγαλύτερη αδελφή της. Της έβαλε στο φέρετρο μια πλεκτή κουβέρτα, μια δημιουργία της μάνας μου, ένα μοναδικό κομμάτι, που στην ΙΔ (14η) έκθεση Θεσσαλονίκης είχε αποσπάσει την εύφημο μνεία των κριτών, αποδίδοντας στη μάνα μου ένα μετάλλιο και ένα τίτλο βράβευσης. Το τίτλο τον έχω στο σπίτι και είναι ένα σπάνιο κειμήλιο.
Στο 3ο μέρος εκεί θα έχουμε ανάπτυξη των αρχέγονων εθίμων που υπάρχουν στους Ακαρνάνες, έθιμα που μας έχουν μεταφερθεί αναλλοίωτα από τότε μέχρι και σήμερα.
Ας νοιώσουμε όλοι ότι η πολιτιστική κληρονομία μας, τα αφιερώματα στους τάφους, τα έθιμα, τα παραμύθια, οι μύθοι ακόμα και οι δεισιδαιμονίες μας,δεν είναι διαπραγματεύσιμα και ούτε αντικείμενο εμπορίου. Το Μουσείου του Θυρρείου είναι ένα ορόσημο για τους Ακαρνάνες.
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΧΡΥΣΟ ΣΤΕΦΑΝΙ ΤΟΥ ΘΥΡΡΕΙΟΥ
Το άνοιγμα του αρχαίου τάφου, ο κατάλογος των ευρημάτων
12 Δεκεμβρίου 1972
Ένα διαφορετικό χειμωνιάτικο πρωί στο Θύρρειο Ακαρνανίας. Μπορεί η ημερομηνία να έδειχνε το καταχείμωνο αλλά εκείνη τη μέρα είχε αρκετή ηλιοφάνεια, χωρίς βροχή και χωρίς παγετό.
Δύο εργάτες κατευθύνονται στη συνοικία Καλανζέϊκα και σταματούν μπροστά στα Μπεσιρέϊκα. Βρίσκονται σε ένα μονοπάτι που αριστερά είναι το σπίτι του Ηλία Μπεσίρη και δεξιά των αδελφιών Νίκου-Γιάννη και Βασίλη Καλαντζή (Ντανελέοι).
Οι εργάτες είναι ο Κώστας Κώτσης και ο Θεοφίλης Κολυβάς. Εργάζονταν για το νέο δίκτυο με νερό από την Κορπή, αλλά και για τις διάφορες μικροζημιές του δικτύου ύδρευσης.
Οι δύο εργάτες άρχισαν να σκάβουν με τους κασμάδες, βρήκαν το παλιό αγωγό και έβαλαν μια μούφα για την αποκατάσταση της βλάβης. Ο σωλήνας έχανε λίγο νερό και γρήγορα βρέθηκε στον αέρα χωρίς στήριγμα στη βάση του. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να καθίσει όλος ο σωλήνας και να σπάσει.
Ειδοποιήθηκε ο υπεύθυνος της ύδρευσης να κλείσει τη γενική παροχή ύδρευσης. Εν τω μεταξύ το άφθονο νερό καθάριζε αλλουβιακά τα χώματα που έβρισκε στο πέραμά του.
Φτιάχτηκε ένα μικρό αυλάκι για να φύγει το νερό και τότε εμφανίστηκε μπροστά μια μεγάλη όρθια πέτρα, μάλλον αυτή που εμπόδιζε στο να έχει ο αύλακας επίπεδη επιφάνεια.
Ο Κώτσης άρχισε με τον κασμά να κτυπάει τη βάση της πέτρας για να ξεκολλήσει από τα χώματα.
Όταν την έβγαλε, τότε δίπλα από το χώρο που κάλυπτε η πέτρα, φάνηκε μια επίπεδη λευκή πλάκα, που η γωνία της είχε ραγιστεί, μάλλον από τα κτυπήματα του κουβά της τσάπας, πριν δυό χρόνια περίπου. Ο Κώστας κατέβηκε στο λάκκο που είχε φτιαχτεί και ξεκόλλησε τη ραγισμένη γωνία της μεγάλης επίπεδης πέτρας.
Μόλις το ραγισμένο κομμάτι αφαιρέθηκε, το φώς της μέρας μπήκε για πρώτη φορά μετά από αιώνες στο κενό κάτω από τη πέτρα. Ο Κώστας διέκρινε ένα κρανίο στο βάθος.
Ο τάφος είχε δεχθεί ένα μέρος από τη αλλουβιακή λάσπη. Προσπάθησε να βγάλει όλη τη πέτρινη πλάκα, αλλά ο Θεοφύλης πρότεινε να ειδοποιηθεί η αρχαιολογία. Αμέσως έφυγε και ειδοποίησε τον γαμπρό του, τον Τσουνάκα, αρχαιοφύλακα της περιοχής.
Από τη στιγμή που βρέθηκε η πέτρινη πλάκα, το νέο διαδόθηκε σε όλο το χωριό. Πρώτη στο χώρο έφτασε η Χωροφυλακή, αφού το χωριό διέθετε σταθμό Χωροφυλακής. Το μονοπάτι γέμισε κόσμο, ενώ μια μάντρα ακριβώς δίπλα από τον ανοιγμένο λάκκο, φιλοξενούσε διαδοχικά τους κατοίκους που ήθελαν μια καλλίτερη θέα.
Σε λίγες ώρες ήλθαν και οι της αρχαιολογίας. Με ένα μηχανισμό, πάνω από τον τάφο, μάλλον θα ήταν ένα βαρούλκο, αφαιρέθηκε και η υπόλοιπη πέτρινη πλάκα.
Ο Ντίνος Στέλιος κατά τη διάρκεια της έρευνας συνέντευξης
Η φωτο αναδεικνύει το σημείο που βρέθηκε ο τάφος στο Θυρρείο
Ήταν ένας ασύλητος τάφος
Αφαιρέθηκε η αλλουβιακή λάσπη και εμφανίστηκε ένας σκελετός, που πάνω από το κρανίο του, φαίνονταν ένα αντικείμενο. Όταν το πήραν στα χέρια, αυτό βγήκε σε δύο κομμάτια, σχεδόν στη μέση.
Ηταν ένα χρυσό στεφάνι, που η ιστορία το καταχώρησε με την ονομασία «το χρυσό στεφάνι του Θυρρείου». Πάνω σε ένα χρυσό στέλεχος, ήταν φύλλα μυρτιάς. Η λεπτομέρεια των φύλλων μυρτιάς έδινε μια λαμπρότητα στο στεφάνι. Ηταν ένα από τα λίγα στεφάνια που είχαν βρεθεί στον Ελλαδικό χώρο. Πολύ αργότερα βρέθηκαν τα Μακεδονικά στεφάνια της Βεργίνας, καθώς και αυτά στις ανασκαφές στη Θεσσαλονίκη. Όμως τα εν λόγω στεφάνια, τα μακεδονικά, είχαν το πομπώδες των φύλλων βελανιδιάς.
Για πρώτη φορά έχουμε φωτογραφία του χρυσού στεφανιού του Θυρρείου. Την πήραμε από το Αρχαιολογικό δελτίο του 1973 και αφού την σκανάραμε, περάσαμε με χρώμα χρυσού τα μέρη του χρυσού στεφανιού.
Στο χρυσό στεφάνι του Θυρρείου, το στέλεχος του χρυσού στεφανιού δεν παρουσίαζε καμιά ιδιομορφία, η ιδιομορφία βρίσκονταν στα φύλλα της μυρτιάς. Το κοντό και πλατύ φύλλο, σε σχέση με αυτό της ελιάς που είχαν βρεθεί σε άλλους τάφους στην Ελλάδα, προκάλεσε αμέσως το ενδιαφέρον και από εκείνη τη στιγμή άρχισε να σημαδεύει την αξία και τη πορεία του στεφανιού. Την ανυπολόγιστη αξία του.
Η ανακάλυψη του στεφανιού έδωσε μια άλλη σημασία στον ασύλητο αρχαίο τάφο.
Μέσα στο τάφο ήταν ο Τσουνάκας που έβγαζε ένα τα ευρήματα, τα έπαιρναν οι αρχαιολόγοι, που τα καθάριζαν και τα τοποθετούσαν απλωμένα στο έδαφος.
Αυτά που βρέθηκαν από τον ασύλητο τάφο μπορούσαν να γεμίσουν μια αίθουσα μουσείου.
Στο βιβλίο του Ιωάννη Νεράντζη, τα ευρήματα του ασύλητου τάφου χρειάζονται 4 σελίδες για να καταγραφούν ονομαστικά. Ο Γιάννης Νεράντζης φιλόλογος και Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Κρήτης, ήταν αυτός που πρώτος αναφέρθηκε στο χρυσό στεφάνι του Θυρρείου.
Οι πλήρεις περιγραφές στο βιβλίο του «ΕΠΙΓΡΑΦΕΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΑΡΧΑΙΑΣ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΘΥΡΡΕΙΟΥ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ» ήταν και παραμένουν η πυξίδα για την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου μας. Το καλλίτερο θα ήταν να πάρουμε τις περιγραφές για τα ευρήματα του αρχαίου τάφου, από το βιβλίο του Γ. Νεράντζη.
Όμως για την εξάλειψη κάθε αμφισβήτησης, παραθέτουμε την λίστα των ευρημάτων μέσα από το Αρχαιολογικό Δελτίο του 1973. Ας διαβάσουμε ένα – ένα τα ευρήματα και ας θαυμάσουμε το μεγαλείο της τότε ζωής των προγόνων μας, που ότι πολυτιμότερο είχαν το έβαζαν δίπλα στα προσφιλή τους πρόσωπα. Ένα έθιμο που διαχρονικά έφτασε στις εποχές μας, μια συνέχεια τον Ελληνισμό, στα ήθη και τις συνήθειες που χαρακτηρίζουν ένα Έθνος.
Ο κατάλογος από το αρχαιολογικό δελτίο με την καταγραφή των ευρημάτων στο Θύρρειο
ΕΥΡΗΜΑΤΑ
ΕΥΡΗΜΑΤΑ: Καθρέπτες
ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ: Το αρχαίο χρυσό στεφάνι του Θυρρείου (μέρος Τρίτο)
Η ιστορία της ανεύρεσης (και κατόπιν της αφάνειας) του αρχαίου στεφανιού στο Θύρρειο. Σήμερα κεντρικό σημείο τα με περιεχόμενα όστρακα και το χρυσό ενώτιο (σκουλαρίκι).
ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΧΡΥΣΟ ΣΤΕΦΑΝΙ ΤΟΥ ΘΥΡΡΕΙΟΥ
Μαρτυρίες από τα γεγονότα της ανεύρεσή του
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ
Το ανάγλυφο χρυσό σκουλαρίκι (Ενώτιον)
Απόγευμα της 12 Δεκεμβρίου 1973
(σημείωση στο 2ο μέρος από λάθος αναγράφθηκε «1972»)
Ένα μικρό παιδί, είχε βγεί και αυτό από το σπίτι του, που ήταν 10 μέτρα μακριά από την ανασκαφή. Τα μάτια του παρακολουθούσαν τον τόσο κόσμο που είχε συγκεντρωθεί στο μονοπάτι. Πλησίασε τον τάφο και με πλεονέκτημα το μικρό του κορμί, χώθηκε ανάμεσα στον κόσμο και έφτασε επάνω από τον τάφο.
Από τη μαρτυρία του Μπεσίρη, τότε μικρού παιδιού, έχουμε την ενημέρωση ότιμέσα στο τάφο ήταν και ένα πήλινο δοχείο που είχε όστρακα κλειστά. Εκεί που ήταν βγαλμένα τα ευρήματα, το πήλινο δοχείο ήταν πολύ κοντά του. Άπλωσε το χέρι του και πήρε ένα κλειστό όστρακο. Το κούνησε και από μέσα άκουσε κάτι. Το κράτησε στη χούφτα του, αλλά αυτή ήταν μικρή και φαίνονταν το όστρακο. Κάποια στιγμή ένας από τους αρχαιολόγους πρόσεξε τον μικρό και του πήρε το όστρακο.
Στην συνέντευξη που είχαμε μαζί του, μας είπε ότι, όντας μικρό παιδί και χωρίς να έχει καταλάβει τι είχε στα χέρια του, δεν τον πείραξε που του το πήραν οι αρχαιολόγοι, αλλά το ότι μέχρι και σήμερα έχει μείνει με την απορία για το περιεχόμενο του όστρακου.
Μέσα στο τάφο μπήκε και ο Κώστας Κώτσης. Τον κάλεσε ο Τσουνάκας. Ο τάφος εκτός από τη πάνω πέτρινη επίπεδη πλάκα, είχε επίπεδες πλάκες στις τέσσερες κάθετες πλευρές, καθώς επίσης και πλάκα που πάνω της ήταν τα κτερίσματα.
Όταν μπήκε μέσα στο τάφο, το κάτω μέρος που πατούσε ήταν 2 μέτρα από την επιφάνεια του εδάφους. Το βάθος του τάφου ήταν περίπου 60-80 εκατοστά, 40-50 εκατοστά η κεραμοσκεπή, και λίγο πρίν το μέτρο, ο αρχικός λάκκος.
Για τη κεραμοσκεπή και με δεδομένα που υπάρχουν, αυτή πρέπει να ήταν μονόριχη, με δύο μονοκόμματες κεραμιδόπλακες να φτιάχνουν τις δύο πλευρές, ενώ η τρίτη πλευρά , το επίπεδο, ήταν η πέτρινη πλάκα, αυτή που είχε σπάσει στην γωνία της.
Ο Κώστας πήρε τον κασμά και άρχισε να κτυπάει τις κάτω γωνίες του τάφου, αυτές που είναι μεταξύ των κάθετων πέτρινων πλακών και της κάτω επίπεδης επιφάνειας. Εκεί το χώμα ήταν σκληρό και οι αρχαιολόγοι ήθελαν να βεβαιωθούν ότι σε αυτό το σημείο δεν έχει «κολλήσει» κάποιο κτέρισμα .
Όλος ο κόσμος βρίσκονταν πάνω από τον τάφο, η μάντρα ήταν γεμάτη από κατοίκους, γιατί από εκεί η παρατήρηση ήταν καλλίτερη. Ήταν η εποχή που μόδα ήταν το μίνι και η χαρακτηριστική φράση του Κώστα, μας δίνει τον αυθορμητισμό που είχε στη πολύωρη συζήτηση που είχαμε. «Τι να δουλέψεις μέσα στο τάφο, αφού από επάνω φαίνονταν όλα. Και τι χρώμα εσώρουχο να ήθελες, το έβλεπες».
Ο Κώστας κτύπαγε με την μύτη του κασμά. Ξαφνικά χωρίς να το καταλάβει, του φεύγει από τα χέρια ο κασμάς και η πλατιά όψη του κασμά, παίρνει ξυστά στο πρόσωπο τον Τσουνάκα. Ο Κώστας ομολογεί, ότι ο Τσουνάκας είχε καλή τύχη, γιατί αν δούλευε με την πλατιά όψη του κασμά, η μυτερή όψη θα τον είχε καρφώσει στο πρόσωπο.
Πόσα κεφάλια είχε μέσα ο τάφος; Ο Κώστας μας λέει με ένα ύφος που αντανακλά την εντύπωση που του είχε κάνει από τότε, αυτό το θέαμα:
-Πέντε, εκτός από ακέραιο σκελετό με το κρανίο του.
Ο σκελετός με το κρανίο, είχε το στεφάνι, ενώ τα άλλα κρανία ήταν πιο κάτω.
Σε αυτό το σημείο θα χρειαστούμε μια άλλη εξιστόρηση, από την εύρεση ενός άλλου τάφου, στο τέλος της δεκαετίας του 90’. Σε εργασίες για τις γραμμές του ΟΤΕ, λίγο κοντά στο αρχαιολογικό μουσείο, και στη μάντρα του Γιώργου Λιαροστάθη, βρέθηκε και ένας άλλος αρχαίος τάφος. Εκεί μέσα εκτός από τον σε καλή κατάσταση σκελετό, υπήρχαν ακόμη άλλα 4 κρανία καλώς τοποθετημένα στη κορυφή του τάφου.
Εδώ πλέον φαίνεται η διαχρονικότητα του εθίμου στην ταφή, έθιμο που η περιοχή μας κρατά απαράλλακτο, αιώνες από τότε μέχρι τώρα. Υπάρχει συνέχεια σε αυτό τον αρχαίο πολιτισμό.
Σήμερα στα χωριά μας, σε κάθε ταφή, ανοίγει ο υπάρχων οικογενειακός τάφος, συγκεντρώνονται τα οστά που υπάρχουν μέσα σε αυτόν, και με την πραγματοποίηση της νέας ταφής, όλα τα παλαιά οστά του τάφου, τοποθετούνται μέσα στο τάφο περιτυλιγμένα συνήθως μέσα σε ένα πάνινο λευκό σακί, συνήθως μαξιλάρα. Η θέση που τα τοποθετούμε είναι είτε δίπλα και ψηλά στο φέρετρο, αν έχει χώρο, ειδάλλως στο κάτω μέρος του φέρετρου. Πρίν τοποθετηθεί, η μαξιλάρα με τα οστά, μέσα στον τάφο, περιχύνονται τα οστά με άφθονο κόκκινο κρασί. Οι επιμελητές-εργάτες της ταφής, μιλούν για την μυρωδιά-άρωμα που βγαίνει μετά το λούσιμο των οστών με το κόκκινο κρασί. Μπορεί να προέρχεται από το άρωμα του κρασιού.
Σε αυτό το σημείο ο Γιώργος (Γεώργιος Λιαροστάθης) πρότεινε να επαναλάβουμε την συνέντευξη από τον Κώστα Κώτση. Δεν σταθμίσαμε σωστά μια παράμετρο, δεν είχαμε πάρει αυτή την σημαντική πληροφορία.
Αυτή είχε σχέση με την μυρωδιά που έβγαλε ο αρχαίος τάφος όταν τον άνοιξαν. Από το ιστορικό ανοίγματος του τάφου ακριβώς απέναντι από το Μουσείο, αλλά και από άλλους τάφους, υπάρχει η πληροφορία για μια μυρωδιά, ενα άρωμα που βγαίνει την στιγμή του ανοίγματος.
Μόλις ο Γιώργος τελείωσε τις ημερήσιες υποχρεώσεις του, σαν καθηγητής στο Γυμνάσιο Βόνιτσας, συναντηθήκαμε και κατευθυνθήκαμε προς το σπίτι τουΚώστα Κώτση. Τον βρήκαμε στην αυλή του, μας καλοδέχθηκε και αρχίσαμε την συζήτηση.
Εκτός των άλλων πρόσθετων πληροφοριών που δεν είχαμε πάρει στην προηγούμενη συνάντηση, τον πρωτο -ερωτήσαμε για το αν ο αρχαίος τάφος έβγαλε την «γνωστή» μυρουδιά, με το άνοιγμά του. Ο Κώστας δεν μας επιβεβαίωσε το γεγονός.
Για τον εν λόγω τάφο πρέπει να λάβουμε υπόψη μας, ότι πρίν από δύο χρόνια είχε σπάσει στην γωνία και ότι λόγω της διαρροής του αγωγού ύδρευσης,είχε δεχθεί μια σοβαρή ποσότητα λάσπης.
Ας γυρίσουμε στο τάφο με το χρυσό στεφάνι. Σε ερώτηση που κάναμε στοΚώστα για το ποιο εύρημα του τάφου, τον εντυπωσίασε, μας είπε ότι εκτός από το χρυσό στεφάνι, εντύπωση του έκαναν δύο μεταλλικοί δίσκοι, που ο ένας έμπαινε μέσα στον άλλο, χωρίς όμως να κλειδώνει μέσα του, αφού υπήρχε ένα μικρό κενό γύρω γύρω. Οι δύο αυτοί μεταλλικοί δίσκοι, είχαν σχέδια και γράμματα μέσα τους, γυάλιζαν αλλά είχαν και παραστάσεις.
Στη συνέντευξη που είχαμε με τον Θεοφίλη, κατά την διάρκεια αυτής αλλά και όταν φεύγαμε μας υπενθύμισε να μην ξεχάσουμε να αναφέρουμε για τα χρυσά φύλλα ελιάς και για το σκουλαρίκι.
Τι ήταν το σκουλαρίκι;
Το αρχαιολογικό δελτίο 29 (1973-1974) στην σελίδα 540 μας περιγράφει:
«Χρυσούν ενώτιον. Κατά το ένα άκρον γυμνός ερωτιδεύς, όστις κρατεί φιάλην δια της πρός τα κάτω δεξιάς και δια της ανυψωμένης αριστεράς δυσδιάκριτον τι αντικείμενον, ίσως ταινίας.».
Ηταν ένα ανάγλυφο χρυσό σκουλαρίκι. Μέχρι τότε τα περισσότερα σκουλαρίκια ήταν επίπεδα με χαράξεις-απεικονίσεις επί αυτών. Εδώ έχουμε ένα ανάγλυφο χρυσό σκουλαρίκι. Το ανάγλυφο μέρος ήταν ένας ερωτιδεύς (σάτυρος). Το δεξί του χέρι ήταν κατεβασμένο και κρατούσε μια φιάλη, ενώ το αριστερό χέρι ήταν ανυψωμένο και αυτό που κρατούσε δεν διακρίνεται. Στην ουσία ήταν ένα μικρό χρυσό αγαλματίδιο το οποίο στην κορυφή του είχε ένα έλασμα για να συγκρατείται στον λοβό του αυτιού.
-Που βρίσκεται σήμερα το χρυσό ενώτιον (σκουλαρίκι);
-Η αξία του βρίσκεται στο ανάγλυφο αυτού και στην απεικόνιση.
-Τι θέση είχε το σκουλαρίκι μέσα σε αυτό τον τάφο;
-Ο σκελετός που βρέθηκε ανήκε σε γυναίκα;
-Εχει βρεθεί μέχρι σήμερα αρχαίος τάφος κάποιας γυναίκας που να περιέχει εκτός των άλλων και χρυσό στεφάνι;
-Αν ο σκελετός ανήκει σε άνδρα και αντιστοιχεί σωστά η ύπαρξη του χρυσού στεφανιού, τι θέση μπορεί να έχει το σκουλαρίκι μέσα σε τάφο ενός άνδρα;
-Αλλά και γιατί βρέθηκε μόνο ένα σκουλαρίκι, αφού και στην αρχαία εποχή φοριόνταν ζευγάρι στα δύο αυτιά;
Συνεντεύξεις από τους:
-Κώτση Κώστα,
-Θεοφίλη Κολυβά και
-Βασίλη Μπεσίρη,
Στους:
-Λιαροστάθη Γεώργιο (καθηγητή Β'βάθμιας εκπαίδευσης),
-Νικάκη Επαμεινώνδα (καθηγητή και τέως Διευθυντή Τεχνικού Λυκείου),
-Ντίνο Στυλιανό (Αναλυτής- προγραμματιστής, Διευθυντής ΙΚΑ).
Περίοδος συνεντεύξεων: από Οκτώβριο 2013 έως Ιανουάριο 2014.
ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΧΡΥΣΟ ΣΤΕΦΑΝΙ ΤΟΥ ΘΥΡΡΕΙΟΥ
Μαρτυρίες από τα γεγονότα της ανεύρεσή του
ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ (ΤΕΛΙΚΟ)
«Η ξενιτιά, σε χαίρεται κι εγώ έχω τον καημό σου»
Η ιστορία της ανεύρεσης (και κατόπιν της αφάνειας) του αρχαίου στεφανιού στοΘύρρειο. Σήμερα «Η ξενιτιά σε χαίρεται κι εγώ έχω τον καημό σου».
Συνεντεύξεις από τους Κώτση Κώστα, Θεοφίλη Κολυβά και Βασίλη Μπεσίρη, στους Λιαροστάθη Γεώργιο (καθηγητή Β'βάθμιας εκπαίδευσης), Νικάκη Επαμεινώνδα (καθηγητή και τέως Διευθυντή Τεχνικού Λυκείου), Ντίνο Στυλιανό (Αναλυτής- προγραμματιστής, Διευθυντής ΙΚΑ).
Περίοδος συνεντεύξεων: από Οκτώβριο 2013 έως Ιανουάριο 2014.
Όταν πλέον ο τάφος είχε αδειάσει, δόθηκε εντολή στους δύο εργάτες να επισκευάσουν τον αγωγό και να σκεπάσουν με χώμα το τάφο. Όλα τα ευρήματα μεταφέρθηκαν στο χώρο του μουσείου, όπου και καταγράφηκαν. Αντίγραφα της καταγραφής δόθηκαν, μεταξύ των άλλων παρευρισκομένων, και στους εργάτες της ανασκαφής.
Έφτασε πλέον η ώρα τα ευρήματα με την συνοδεία υπαλλήλων του Υπουργείου πολιτισμού να φύγουν από το Θύρρειο.
Μετά από καιρό και με την αναγνώριση της αξίας των ευρημάτων του αρχαίου τάφου, άρχισε η συζήτηση για τις χρηματικές βραβεύσεις όσων συμμετείχαν στην τυχαία ανασκαφή. Δεν γνωρίζουμε για το σύνολο των ανθρώπων που εισέπραξαν ποσά, αλλά από τις μαρτυρίες που λάβαμε μεταξύ αυτών βρίσκονται οι δύο εργάτες, ο Κώστας και Θεοφίλης.
Το ποσό που έλαβε ο καθένας από τους δύο εργάτες ήταν 8000 δρχ. Για να αντιληφθούμε την αξία των χρημάτων που τους δόθηκε, σας παραθέτουμε την πληροφορία ότι την εποχή εκείνη ένας απλός δημόσιος υπάλληλος είχε μηνιαίο μισθό περίπου 4000 δρχ.
Στην συζήτηση που είχαμε για το ποιοι άλλοι αμείφτηκαν από το Υπουργείο πολιτισμού, ο Κώστας και ο Θεοφίλης δεν είχαν ενημέρωση. Στην τελευταία συνέντευξη που λάβαμε από τον Κώστα, θυμήθηκε ότι είχε προταθεί για να πάρει χρήματα και ο Ηλίας Μπεσίρης, στο μονοπάτι του οποίου βρέθηκε ο αρχαίος τάφος. Υπήρξε επιπλοκή και τελικά το ποσό που αρχικά είχε προβλεφθεί για τον Ηλία Μπεσίρη δεν αποδόθηκε σε αυτόν. Τροποποιήθηκε η απόφασηκαι το χρηματικό ποσό το πήρε κάποιος άλλος.
Δεν επιμείναμε στο να αντλήσουμε περισσότερες πληροφορίες για τις αμοιβές που χορήγησε το Υπουργείο, ούτε ποιοι τις έλαβαν , ούτε για ποιο λόγο.
Σε αυτό το σημείο κλείνει ο κύκλος των συνεντεύξεων που λήφθηκαν στη περίοδο από Οκτώβριο του 2013 μέχρι και Ιανουάριο του 2014.
Όμως δεν μπορεί να κλείσει έτσι μια έρευνα που προσπάθησε να αντλήσει πληροφορίες, να αναβιώσει μνήμες από περιόδους πλέον των σαράντα ετών. Όλες αυτές τις μέρες η επισκεψιμότητα των ιστοσελίδων, που φιλοξένησαν τα τρία συνεχόμενα αρθρωτά άρθρα, αύξησε το ενδιαφέρον όχι μόνο όσων πρωτόμαθαν την ιστορία του αρχαίου χρυσού στεφανιού του Θυρρείου,αλλά και όλων όσων είχαν ζήσει τα γεγονότα εκείνων των ημερών.
Ένα ερώτημα συνεχώς υπήρχε στο χρονικό διάστημα ανάρτησης των δύο πρώτων άρθρων «ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΤΩΡΑ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΧΡΥΣΟ ΣΤΕΦΑΝΙ ΤΟΥ ΘΥΡΡΕΙΟΥ». Με την ανάρτηση και του τρίτου άρθρου, αυξήθηκε το ενδιαφέρον και για το χρυσό ενώτιο (σκουλαρίκι), ένα χρυσό αγαλματίδιο που στη κορυφή του είχε ένα έλασμα, για να συγκρατείται στο λοβό του αυτιού.
Οι περισσότεροι που διάβασαν τις τρείς σελίδες του αρχαιολογικού δελτίου, τονκατάλογο των ευρημάτων από ένα και μοναδικό αρχαίο τάφο, μας έθεταν συνεχώς τα ερωτήματα για το πού βρίσκεται αυτός ο αρχαιολογικός θησαυρός.
Στο βιβλίο του Ιωάννη Νεράντζη «ΕΠΙΓΡΑΦΕΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΑΡΧΑΙΑΣ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΘΥΡΡΕΙΟΥ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ» υπάρχει μια πλήρης περιγραφή όλων των αρχαιολογικών ευρημάτων της περιοχής. Μια λίστα της πολιτιστικής κληρονομιάς του Κοινού των Ακαρνάνων, μάλιστα στην περίοδο που το αρχαίο Θύρρειο ήταν η πρωτεύουσα σε ένα από τα τελευταία Ελληνιστικά βασίλεια. Ένα βιβλίο πυκνογραμμένο, με χαρακτηριστικές εκφράσεις για την τύχη πολλών αρχαίων ευρημάτων. Μέχρι σήμερα κανείς δεν ενδιαφέρθηκε να απαντήσει έμμεσα ή άμεσα. Κανείς δεν βρέθηκε να απαντήσει και να διευκρινίσει που βρίσκεται ο αρχαιολογικός θησαυρός του Κοινού των Ακαρνάνων, η πολιτιστική κληρονομιά του Θυρρείου, της τελευταίας αρχαίας πρωτεύουσας των Ακαρνάνων.
Αν τοποθετηθούν ένα δίπλα στο άλλο, όλα τα ευρήματα που περιλαμβάνει στο βιβλίο του, ο Ιωάννης Νεράντζης, αλλά και όσα βρέθηκαν μετά την ημερομηνία έκδοσης αυτού του μοναδικού στο είδος του συγγράμματος, τότε για την στέγασή τους θα χρειάζονταν ένα κτιριακό συγκρότημα εφάμιλλο του Palazzo Pitti, με πρόσθετο υπαίθριο αρχαιολογικό χώρο που να υπερβαίνει την ακτίνα των τριών χιλιομέτρων.
Ας επανέλθουμε όμως στην ιστορία του αρχαίου χρυσού στεφανιού
Από το 1973 μέχρι και σήμερα, 40 χρόνια μετά, κανένας θνητός δεν έχει βρεθεί να ομολογήσει ότι το είδε «με τα μάτια του». Ηταν μια ιστορία που έσβηνε μέσα στην τακτική της σιωπής. Από το 2000, με ενδιαφέρον του Γιώργου Λιαροστάθη και πολλών άλλων κατοίκων του Θυρρείου, αρχίζει η αναζήτηση της τύχης του αρχαίου χρυσού στεφανιού, ενός αρχαιολογικού θησαυρού που αποτελεί την κορωνίδα των αρχαίων ευρημάτων.
Ο τότε βουλευτής Ανδρέας Μακρυπίδης, στις αρχές της πρώτης δεκαετίας του 2000, αρχίζει τις πιέσεις στο Υπουργείο Πολιτισμού. Αντικρίζει την άρνηση και καταλήγει στην κατάθεση επερώτησης στην Βουλή. Καλεί τον Υπουργό Πολιτισμού να απαντήσει «που βρίσκεται το αρχαίο χρυσό στεφάνι του Θυρρείου».
Στην απάντησή του, ο τότε Υφυπουργός Πολιτισμού τον ενημερώνει ότι όλα τα ευρήματα είναι στο χώρο του Μουσείου Θυρρείου. Η εφημερίδα «ΑΚΑΡΝΑΝΙΑ» θέτει στα πρωτοσέλιδά της το θέμα του αρχαίου χρυσού στεφανιού.
Ο συντάκτης και ιδιοκτήτης της εφημερίδας περιγράφει όλα όσα ισχυρίστηκε ουφυπουργός Πολιτισμού στην επερώτηση του Ανδρέα Μακρυπίδη.
Ο Βουλευτής Ανδρέας Μακρυπίδης συνεχώς καταθέτει ερωτήσεις αλλά η σιωπή είναι πιο ισχυρή από την φωνή του. Η αξία ενός αξιόλογου αντιπρόσωπου του κοινοβουλίου εξαϋλώνονταν απέναντι την ΑΠΟΛΥΤΗ ΣΙΩΠΗ του Υπουργείου Πολιτισμού. Ο Βουλευτής συνειδητοποίησε όχι μόνο την μοναδική αξία του χρυσού στεφανιού αλλά ταυτόχρονα αξιολόγησε την σιωπή του Υπουργείου. Ζητά περισσότερα στοιχεία, συνεργάζεται με τοπικούς φορείς του Θυρρείου και μετά από ενάμιση χρόνο, μια περίοδο με συνεχείς ερωτήσεις, επανέρχεται με νέα ερώτηση στον Υπουργό Πολιτισμού.
Ας δούμε το κείμενο της επερώτησης:
«Με Ερώτηση προς τον Υπουργό Πολιτισμού ο Βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Ανδρέας Μακρυπίδης αναδεικνύει ξανά το μείζον ζήτημα που έχει προκύψει σχετικά με τοακριβές μέρος όπου φυλάσσεται το περίτεχνο Χρυσό Στεφάνι του Αρχαιολογικού Μουσείου Θυρρείου. Το κείμενο της Ερώτησης έχει ως εξής: Μείζον ζήτημα έχει προκύψει σχετικά με το ακριβές μέρος όπου φυλάσσεται το περίτεχνο Χρυσό Στεφάνι του Αρχαιολογικού Μουσείου Θυρρείου Αιτωλοακαρνανίας, ένα εύρημα μεγάλης αρχαιολογικής αξίας ………..
Με αλλεπάλληλες Αναφορές και Ερωτήσεις εδώ και ενάμισι χρόνο έχω αναφερθεί στο θέμα, προκειμένου, από τη στιγμή που δεν βρίσκεται στο Μουσείο Θυρρείου, να μου γνωστοποιηθεί σε ποιο ακριβώς μέρος φυλάσσεται, χωρίς ωστόσο να έχω πάρει συγκεκριμένη και σαφή απάντηση.
Επειδή οι υπεκφυγές και οι αόριστες μέχρι σήμερα απαντήσεις ότι ..φυλάσσεται σε ασφαλές μέρος…. δημιουργούν εύλογα ερωτηματικά και υπόνοιες, επειδή πρέπει επιτέλους να δοθεί μια απάντηση για το που ακριβώς βρίσκεται αυτό το περίτεχνο και μεγάλης αρχαιολογικής αξίας εύρημα, που αποτελεί ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά της Ακαρνανίας, αλλά και της Αιτωλοακαρνανίας γενικότερα.»
Η απάντηση του Υπουργείου είναι ότι το αρχαίο χρυσό στεφάνι του Θυρρείου φυλάσσεται σε ασφαλές μέρος. Αργότερα αυτό το ασφαλές μέρος, προσδιορίστηκε στη πόλη της Πάτρας, ενώ στην τελευταία περιήγηση Ιστορικής και Αρχαιολογικής Εταιρείας Αγρινίου, στους αρχαιολογικούς χώρους του Θυρρείου-Κεχροπούλας-Κάστρου Βόνιτσας, από την αρχαιολόγο που πραγματοποίησε την περιήγηση στον χώρο του Θυρρείου, λέχθηκε (μετά από ερώτηση ενός μέλους) ότι το αρχαίο χρυσό στεφάνι του Θυρρείου είναι στο Αγρίνιο και τα κλειδιά του χρηματοκιβωτίου είναι μοιρασμένα σε υπευθύνους της Δνσης κλασικών αρχαιοτήτων στο Μεσολόγγι και του Υπουργείου Πολιτισμού στην Αθήνα.
Λόγω της επικέντρωσης, όλων των ερωτήσεων που μέχρι σήμερα έχουν κατατεθεί μόνο για το αρχαίο χρυσό στεφάνι, αφέθηκαν στο περιθώριο όλες οι ερωτήσεις που έπρεπε να γίνουν για τον υπόλοιπο αρχαιολογικό θησαυρό (τρείς σελίδες ευρήματα, σύμφωνα με το αρχαιολογικό δελτίο) του ασύλητου τάφου. Επίσης έχουν μείνει αναπάντητα τα ερωτήματα «που βρίσκονται τα περισσότερα από τα ευρήματα που αναλυτικά περιγράφονται στο πολυσέλιδο βιβλίο του Ιωάννη Νεράντζη «ΕΠΙΓΡΑΦΕΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΑΡΧΑΙΑΣ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΘΥΡΡΕΙΟΥ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ» .
Το ερώτημα για το αρχαίο χρυσό στεφάνι του Θυρρείου παραμένει. Γιατί σαράντα χρόνια είναι σε αφάνεια. Γιατί δεν εκτέθηκε στο φώς του ήλιου (ή της αυταπάτης , όπως συνήθιζε να ονομάζει το ηλεκτρικό φώς ο ποιητής Καριωτάκης) τόσα χρόνια.
Μήπως λόγω της ανεκτίμητης αξίας του (σύμφωνα με όσα έχουν γραφεί) υπάρχει ο φόβος της τυχόν απώλειάς του;. Τότε υπάρχει η λύση. Το Εθνικό αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας, διαθέτει την μέγιστη ασφάλεια, αφού εκεί εκτίθενται οι αρχαιολογικοί θησαυροί της συλλογής Σταθάτου.
Το Μουσείο Θυρρείου, ένα από τα πιο παλαιά περιφερειακά μουσεία της Ελλάδας, πρέπει να παραμείνει ανοικτό, πρέπει να δεχθεί πίσω όλα τα ευρήματα που έφυγαν για «συντήρηση», πρέπει να επεκταθεί. Είναι ο φάρος μιας ανεκτίμητης κληρονομιάς των Ακαρνάνων.
Ο Βουλευτής Νίκος Μωραίτης, τόσο στη περίοδο που ήταν πρόεδρος της κοινότητας Θυρρείου, όσο και στη διάρκεια της Βουλευτικής του θητείας, δίνει τον αγώνα για την διατήρηση και επέκταση του Μουσείου Θυρρείου. Είναι θετικό ότι οι επερωτήσεις του στην Βουλή, έχουν την συνυπογραφή και άλλων Βουλευτών, αποδίδοντας την μεγιστοποίηση της ενημέρωσης που μπορεί να υπάρξει. Για το θέμα της διατήρησης του Μουσείου Θυρρείου, οι τοπικοί ΒουλευτέςΚων/νος Καραγκούνης και Νίκη Φούντα, με επερωτήσεις ή άρθρα τους, έχουν στιγματίσει την αδιαφορία του Υπουργείου Πολιτισμού. Σήμερα ήλθε η στιγμή, όλοι μαζί οι τοπικοί βουλευτές, να ενεργοποιήσουν τις κοινοβουλευτικές ομάδες τους, ώστε να υπάρξει η μεγαλύτερη προβολή και ταυτόχρονα πίεση στο Υπουργείο Πολιτισμού.
Ο Νίκος Μωραίτης, όταν ήταν παιδί, μαθητής του Δημοτικού, αλλά και όλοι οι μαθητές του Θυρρείου, στέκονταν μπροστά στις επιτύμβιες στήλες, προσπαθώντας να μάθουν τις αρχαίες λέξεις. Έμεινα έκπληκτος όταν άκουσα τον Γιώργο (Γεώργιος Λιαροστάθης) να απαγγέλνει τους στίχους μιας επιτύμβιας στήλης. Τον ρώτησα πως το θυμάται. Μου απάντησε ότι οιπερισσότεροι μαθητές του Θυρρείου γνωρίζουν το περιεχόμενο των επιτύμβιων στηλών και έχουν την δυνατότητα να προφέρουν τις αρχαίες λέξεις.
Σήμερα η Χώρα μας διεκδικεί την πολιτιστική της κληρονομιά, από το Βρετανικό Μουσείο της Αγγλίας, ΑΠΑΙΤΕΙ να μας επιστραφούν, όσα από τα αετώματα του Παρθενώνα, αφαιρέθηκαν από τον λόρδο Ελγιν.
Το ότι ο Ελγιν είχε άδεια για αυτή την «κλοπή» από τον Σουλτάνο, το ότι το Βρετανικό Μουσείο έχει την καλλίτερη δυνατή επισκεψιμότητα από αυτή των Αθηνών, το ότι εκεί υπάρχει καλλίτερη ασφάλεια και δυνατότητα συντήρησης από την αντίστοιχη της Ελλάδας, όλα αυτά δεν μπορεί να είναι λόγοι για να είναι ξενιτεμένες οι ρίζες του πολιτισμού της Ελλάδας.
Με τα ίδια αιτήματα εμείς οι Ακαρνάνες ζητάμε να μας επιστραφούν στο Μουσείου του Θυρρείου, στο τόπο μας, στις ρίζες του Πολιτισμού των Ακαρνάνων, όσα ευρήματα έφυγαν σε άλλους τόπους «για συντήρηση».
Το ότι το χωριό Θύρρειο είναι μακριά από τις πόλεις μαζικής κατοίκησης, ότι το οδικό δίκτυο για την πρόσβαση είναι δύσκολο, ότι δεν διαθέτει ασφάλεια και προσωπικό συντήρησης, όλα αυτά είναι απόψεις-δικαιολογίες, ΕΙΝΑΙ ΑΝΤΙΓΡΑΦΑ ΤΩΝ ΒΡΕΤΤΑΝΙΚΩΝ ΙΣΧΥΡΙΣΜΩΝ.
Αν το Υπουργείο Πολιτισμού κατέχει την ικανότητα της αντίληψης, του αισθήματος- φρονήματος, της σχέσης των κατοίκων με τον αρχαίο πολιτισμό, την απόδειξη σε όλους αυτούς τους Βόρειους Ευρωπαίους που διαλαλούν ότι άλλο είναι οι αρχαίοι Έλληνες και άλλο το σημερινό πληθυσμιακό συνονθύλευμα που απλά κατοικεί στην Greek land, τότε ας ανταποκριθεί στην πρόσκληση. Ας επιστρέψει στο Μουσείο Θυρρείου έστω και ένα μέρος από την πολιτιστική κληρονομιά των Ακαρνάνων, ένα μέρος από αυτά που έφυγαν για συντήρηση και δεν βρήκαν ακόμα τον δρόμο της επιστροφής.
Στα τρία προηγούμενα αρθρωτά άρθρα, αποδείξαμε στην πράξη ότι ο αρχαίος πολιτισμός έχει συνέχεια μέχρι και σήμερα. Η συνέχεια ενός λαού βρίσκεται στα παραμύθια του, τα έθιμά του, τις συνήθειες, τους μύθους του.
Το Υπουργείο Πολιτισμού ας αποδείξει έμπρακτα ότι τα αρχαία ευρήματα - οι καρποί ενός πολιτισμού, δεν μπορεί για εμπορικούς λόγους να βρίσκονται μακριά από τις ρίζες.
